Waar ik nou echt verdrietig van word, en boos, zijn de regelmatige verdachtmakingen van transgender personen (zoals recent weer in NRC). Meestal wordt het gebracht als bezorgdheid om het lot van cis vrouwen, mensen zoals ik dus. Dat maakt het extra onverteerbaar.
Ergens begin deze eeuw namen huisgenoten me mee naar de jaarlijkse Playback Dragqueen Contest die onderdeel is van de Amsterdamse Pride week. Ik vond het fantastisch: de over-the-top-make up, de kapsels, de pruiken, de outfits, de uitbundigheid. Dat verbaasde me in eerste instantie, want zelf was ik destijds niet uitbundig, niet over-the-top en mijn non-descripte kledingstijl had geen enkele overeenkomst met wat ik op het podium zag. Uitgesproken vrouwelijke kleding paste niet bij me, dacht ik. Het was ook voor het eerst dat ik me realiseerde dat je aankleden als vrouw een act is, een performance. Of je je nu wel of niet identificeert als vrouw, of je nu een cisgender of een transgender vrouw bent. Simone de Beauvoir had gelijk: niemand wordt geboren als vrouw, je wordt tot vrouw gemaakt.
Pas jaren later ontdekte ik zelf de lol van die performance. De transformatie die jurken en make-up teweegbrengen, in mezelf en ook in hoe ik word waargenomen. Opeens was ik (in de ogen van anderen) een ‘echte vrouw’. Die bevestiging voelde verwarrend, het was vleiend en tegelijk op een nare manier onthullend. Je bent meer waard in de ogen van sommigen als je in de vakjes past. Iets vergelijkbaars voelde ik tijdens mijn zwangerschap. Hoogleraar sociale geografie Jan Latten meldde toen dat Nederlandse vrouwen meer kinderen moesten krijgen. Tenminste 2,1 per Nederlandse (lees: witte) baarmoeder, had hij berekend. Je lichaam is niet van jou, je staat ten dienste het Nederlandse volk.
Hoe het gefantaseerde ideaal van ‘de vrouw’ er precies uitziet, blijft deels impliciet. Maar wie als vrouw opgroeit, krijgt vanzelf mee hoe smal de bandbreedte is waarin je geacht wordt jezelf te bewegen. Een kleine greep uit eigen ervaringen: je moet steeds glimlachen, je elegant en sexy kleden, je mag niet flirten als je niet ook met degene naar bed gaat etc. Transgender vrouwen zetten vraagtekens bij al die benepen, seksistische connotaties over vrouw-zijn. Alleen al door hun bestaan: niet alle vrouwen hebben een baarmoeder. Er zijn allerlei manieren om vrouw te zijn. Chromosomen, geslachtsdelen, beleving van gender en nurture kunnen daar allemaal een bijdrage aan leveren, in allerlei variaties. En geen van die uitdrukkingsvormen en diversiteiten aan vrouwelijke identiteiten is onbedreigd of onweersproken. Voor iedereen die het wil zien, is het duidelijk dat de ruimte van vrouwen zowel publiek als privé beperkt is. Ook waar de afgelopen decennia meer ruimte is ontstaan voor vrouwen om zelf te beslissen over hun eigen lichaam, is die nooit vanzelfsprekend en altijd bedreigd – zie het recht op abortus.
Als vrouw vind ik het extra storend dat mannen zich opwerpen als beschermer van vrouwen door transgender vrouwen verdacht te maken. Alsof trans vrouwen erop zijn kleedkamers binnen te dringen, of sportwedstrijden te winnen. Nog vaker dan cisgender vrouwen worden trans vrouwen slachtoffer van uitsluiting en geweld. Wat ik bedoel is: we zijn bondgenoten, of zouden dat moeten zijn, transgender vrouwen, vrouwen en iedereen die geen witte hetero cis gender man is. Dat trans rights human rights zijn, zou een open deur moeten zijn, net als dat trans vrouwen vrouwen zijn. Wie niet opkomt voor alle vrouwen, verdedigt uiteindelijk alleen de rechten van het gefantaseerde ideaal van de (witte, hetero, cis gender, mooie) vrouw.