De rafelranden van de liturgie

Toen ik drie-en-een-half was, ging ik met mijn toenmalige beste vriendje uit verdwalen. Ik wist dat hij mijn beste vriendje was, want ik mocht kijken als hij plaste. Hij en ik, wij hielden allebei van verdwalen. Die dag was ons plan te lopen naar het verste ons bekende punt: het bejaardentehuis. En van daar afRead more ⟶

Ik ben de ware wijnstok

Audio Keizersgracht kerk Een tijd geleden was ik getuige van een opstootje bij het lege graf. Althans, bij een van de plekken in Jeruzalem die aangewezen wordt als Gethsemane. Dit Gethsemane ligt net buiten de Oude Stad, in een rumoerig en levendig deel van Oost Jeruzalem. Dat lawaai steekt mooi af tegen de tuin metRead more ⟶

Wie is de ware Jeremia? Verschillen tussen Jer. 32 volgens MT en LXX

  Inleiding: een gelaagde tekst Achter het boek Jeremia en hoofdstuk 32 gaan spanningen schuil tussen verschillende groepen Judeeërs. Als gevolg van de Babylonische overheersing waren de Judeeërs verdeeld in degenen die achterbleven in het land, degenen die naar Babel waren weggevoerd – van wie sommigen na een paar generaties terugkeerden naar het land –Read more ⟶

Kain en Abel – over woede en jaloezie

In mijn kinderjaren was de kindernevendienstjuf helder over hoe we dit verhaal op moesten vatten: Kain was slecht en kwaadaardig, Abel goed en onschuldig. Wij werden geacht Abel als rolmodel te kiezen. Abel: een geordende, verstandige mens, op wiens offers God goedgunstig neer kijkt, zoals hij dat natuurlijk op onze inspanningen ook doet. Ik zalRead more ⟶

Waarom Jezus van de geheel andere kant is

God is het toppunt van mannelijkheid, vond mijn gesprekspartner. God heeft Maria bezwangerd, dus duidelijk, en daaruit werd ook nog eens een jongen geboren – echte mannen krijgen zoons. Terecht hebben feministische theologen erop gewezen dat als God mannelijk is, het mannelijke ook algauw als goddelijk wordt gezien. Niet alleen heeft God een piemel, jeRead more ⟶

Ik wens je een mooie menswording!

Ik wilde een jongetje zijn, zo rond mijn zevende. Ik weet wel waarom: het paste veel beter bij wat ik van het leven hoopte. Ik wilde Indiaantje spelen, vader zijn bij vadertje en moedertje, ik wilde spelen in de bouwhoek en niet in de poppenhoek (maar dat durfde ik niet) en later wilde ik cabaretierRead more ⟶

Israël – hoe nu verder? Over Barnavi en Debray

Bijdrage aan het debat ‘Israël. Hoe verder?’ op 29 mei 2013 in De Nieuwe Liefde, Amsterdam. Aanleiding was het verschijnen van het door France Guwy vertaalde boek van Régis Debray, filosoof, ‘Brief aan een Israëlische vriend’. Debray, zelf niet joods maar wel maandenlang in Israël geweest in opdracht van de Franse president, richt zich totRead more ⟶

Ben ik een religieuze imperialist?

‘Je bent dus eigenlijk heel romantisch’, zeiden mijn medeborrelaars, toen ik antwoord had gegeven op hun vraag wat dat religieuze van mij nu eigenlijk inhoudt. Ik had het er in mijn antwoord niet te dik bovenop gelegd – want er is in mijn beleving weinig wat mij onderscheidt van de seculiere medemens. Ook niet teRead more ⟶